———————————————
(januari 2024)
Aanrader: nu te koop voor 12,50
‘Polders in kaart | Noord-West Brabant 1565-1590’
K.A.H.W. Leenders | W.A. van Ham
Zie: Boek Polders in Kaart
(29-06-2022)
Ontdekking! Een overzicht van alle voormalige kloosters op Schouwen Duiveland:
Op de website Kloosterwelle.nl ontdekten we weer verschillende interessante zaken. Een voor ons onbekende cisterciënzer uithof Bommenede! Ook het cisterciënzerklooster Bethlehem en het klooster Mariënhof in Zierikzee staan mooi beschreven. …………………..
Tijdens de Bernardusdagen is in de kerk van Hoeven, Oudenbosch, Oud Gastel en Wouw een tentoonstelling ingericht. Objecten die aan de historische band tussen de kerk en de Bernardusabdij (Hemiksem/Bornem) herinneren, worden uitgelicht en beschreven.
De tijdslijn met een overzicht van de abdijgeschiedenis staat dit jaar niet in de kapel van Bovendonk maar in de kerk van Hoeven: het verdient aanbeveling deze locatie als eerste te bezoeken. Alle informatie over de Bernardusdagen: www.bernardusdagen.nl of volg ons op www.facebook.com/bernardusdagen.nl
14-10-2019: De Munnikenhof, kloosterhoeve van de abdij Villers. 1264-1333.
(Correctie van 29-03-2017: Contouren van kloosterboerderij zichtbaar gemaakt!)
De cisterciënzer abdij van Villers, in 1146 ten zuiden van Brussel gesticht, beleefde in de dertiende eeuw haar bloeitijd. Zij telde toen wel honderd monniken en driehonderd conversen, en was genoodzaakt overal land te verwerven. Zo heeft zij in 1264 in ons land in de Bommelerwaard het gebied van Schalkwijk en Rodichem gehuurd, waar Maas en Waal uitstromen in de Merwede. Het was vanuit de abdij over de Maas bereikbaar. De hoeve werd de Munnikenhof genoemd. Toen er een eind kwam aan de bloei van de abdij, is het gebied in 1333 aan de eigenaar teruggegeven.
Dertig jaar later is hier iets meer naar het noordwesten het Slot Loevestein gebouwd. Later stond er aan de Waal ook nog een kasteel Munnikenland, dat in 1900 is afgebroken.
De Munnikenhof was in de dertiende eeuw ook de naam van een uithof van de norbertijnen bij Grijpskerke op Walcheren, en van het latere kasteel aldaar. En het Schalkwijk in de Bommelerwaard is te onderscheiden van het dorp Schalkwijk in de provincie Utrecht.
Onlangs is het gebied in de Bommelerwaard door het waterschap Rivierenland heringericht, als onderdeel van het project Ruimte voor de Rivier; de plaats van de Munnikenhof aan de Afgedamde Maas is in het landschap nu duidelijk gemarkeerd.
Zie: Ruimte voor de Rivier in het Munnikenland; Waterschap Rivierenland 2007. En ook: Tijdschrift Naar Buiten, Staatsbosbeheer; Bommelerwaard.
In de aanloop van de Bernardusdagen, die dit jaar gehouden worden op de zondagen 25 augustus, 1, 8, 15 september, hebben we al 2 exposities mogen plaatsen. In de kerk van Wouw (iedere zondag geopend van 14.00 tot 17.00 uur) staan de 17e-eeuwse beelden uit de koorbanken van de Bernardusabdij (Hemiksem) centraal. In de kapel van Bovendonk (Hoeven) kunnen bezoekers door middel van een tijdsbalk meer te weten komen over de geschiedenis van de Bernardusabdij (Hemiksem/Bornem in België) en zijn Westbrabantse bezittingen. Alle informatie over de Bernardusdagen: www.bernardusdagen.nl of volg ons op www.facebook.com/bernardusdagen.nl
De openstelling van de vijf monumenten kan ook dit jaar weer dankzij de medewerking van de parochies en alle vrijwilligers! Super! Noteer alvast in de agenda: 25 augustus, 1, 8 en 15 september 2019.
Het verschijnen van het boek van Philip Holt leidde in West-Brabant tot een nieuw initiatief: de Bernardusdagen. Rond 20 augustus, feestdag van de heilige Bernardus, zijn op vier zondagen de kerken van Hoeven, Oud Gastel, Oudenbosch en Wouw opengesteld voor publiek. Bovendien is ook de kapel van Bovendonk te bezichtigen. Op al deze locaties is een tentoonstelling te zien over de unieke band tussen de vier dorpen en de Bernardusabdij in Hemiksem/Bornem. Zie: www.bernardusdagen.nl
Opgravingen te Yesse 2019
Voor het derde jaar op rij wordt op het moment veldonderzoek gedaan te Yesse. Via deze link kunt u het blog lezen over de opgraving.
22-02-2019: aanvulling boek op pag 295 en 310
In de Kovel, Monastiek tijdschrift nr. 56 pag. 96/98, wordt door Harry van Royen een boek besproken over twee cisterciënzers van de Belgische abdij Val-Dieu, pater Hugo en pater Stephanus, die op 9 oktober 1943 in Nederland door de Duitser bezetters zijn gefusilleerd.
Paul De Jongh: Grenzeloos Verzet. Over spionerende monniken, ontsnappingslijnen en het Hannibalspiel 1940-1943. Brepols 2018.
12-04-2018: Klooster Mariawald sluit.
Het enige trappistenklooster in Duitsland, de abdij Mariawald bij Heimbach, zal in de loop
van 2018 gesloten worden. Er zijn nog maar tien monniken, in de leeftijd van 84 tot 94 jaar.
Zie blz. 62-64, 87 en 314.
18-01-2018: Bernardusdagen 2018
De parochies van Hoeven, Oud Gastel, Oudenbosch en Wouw hebben een bijzonder verleden. In 2017 organiseerden wij met groot succes de eerste keer de Bernardusdagen. Wij zijn blij om na de succesvolle Bernardusdagen 2017 te kunnen melden dat ook in 2018 de Bernardusdagen doorgang gaan vinden! Dit kan alleen dankzij de medewerking van de parochies en alle vrijwilligers! Super! Noteer alvast in de agenda: 19 en 26 augustus, 2 en 9 september 2018 www.bernardusdagen.nl
10-05-2017: De Bernardusdagen 2017
Het verschijnen van het boek van Philip Holt leidde in West-Brabant tot een nieuw initiatief: de Bernardusdagen. Vanaf zondag 20 augustus, feestdag van de heilige Bernardus, zijn op vier zondagen de kerken van Hoeven, Oud Gastel, Oudenbosch en Wouw opengesteld voor publiek. Bovendien is ook de kapel van Bovendonk te bezichtigen. Op al deze locaties is een tentoonstelling te zien over de unieke band tussen de vier dorpen en de Bernardusabdij in Hemiksem/Bornem. Zie: www.bernardusdagen.nl
31-03-2017: ‘Op pad met de monniken van Terheijl’
Bron: www.het-westerkwartier.nl/nieuws/46903/op-stap-met-monniken-in-terheijl
“De beleefroute ‘Op pad met de monniken van Terheijl’ biedt een wandeling van ongeveer zeven kilometer door het gebied. Het laat Terheijl rond het jaar 1500 tot leven komen.
Het gebied, is van grote waarde. De landschapsbiografie ‘Terheijl, een paradijs in de kop van Drenthe’ inspireerde zodanig dat er op dit moment, samen met vrijwilligers, aan een boek wordt gewerkt, er een wandelgids is gemaakt.
De uithof is gevisualiseerd op basis van fantasie en kennis vanuit de landschapsbiografie en andere geschiedkundige feiten. Het bord met daarop de vogelvlucht laat zien hoe het kloosterleven in ‘Terhelle’ eruit zou kunnen hebben gezien.
Er was klei maar ook veen, turf aanwezig. Later liet abt Godefridus hier een uithof bouwen, met de naam Het Paradijs. Terwijl het voor de monniken een uithoek was, De Hel ofwel Ter Helle.
De naam veranderde van De Hel in Ter Heil, in de zin van heilzaam. De uithof van de monniken verdween, maar is op het bord in een mogelijke vorm te zien. Later werd de havezate Terheijl gebouwd, die rond 1850 ook het veld moest ruimen. Wat bleef is een fraai gebied met namen als Vagevuur en natuurlijk Terheijl zelf”.
Meer over dit buitenverblijf van de abten van Aduard op blz. 130, 135 en 307 van ons boek.
29-03-2017: Contouren van kloosterboerderij zichtbaar gemaakt! Correctie 14-10-2019!
Kloosterhoeve Munnikenhof van Villers
De cisterciënzer abdij van Villers, in 1146 gesticht ten zuiden van Brussel, beleefde een bloeitijd in de dertiende eeuw. De abdij telde toen wel honderd monniken en driehonderd conversen en kocht overal land op. Ook in ons land.
Op 1 oktober 1264 hebben zij in de Bommelerwaard van de Heer van Horne de gebieden Rodengoje (Rodichem) en Scalcwyc (Schalkwijk) aan de Maas gehuurd, waar deze met de Waal uitstroomt in de Merwede. Over de Maas was het gebied vanuit de abdij bereikbaar. Toen de bloei van de abdij in de veertiende eeuw drastisch was teruggelopen, zijn deze gebieden in 1333 weer aan hun eigenaar teruggegeven. Het gebied werd “Monclandt” genoemd, Munnikenland. De plaats van de uithofboerderij Munnikenhof aan de Afgedamde Maas is gemarkeerd.
Tussen 1357 en 1368 is iets meer naar het noordwesten het Slot Loevestein gebouwd.
In de 17de eeuw stond niet ver hiervandaan aan de Waal een kasteel Munnikenland, dat in 1900 is afgebroken. Onlangs is het gebied door het waterschap Rivierenland heringericht als onderdeel van het project “Ruimte voor de rivier”.
Er is ook een zeventiende-eeuwse kasteeltje Munnikenhof bij Grijpskerke op Walcheren. Dat is het overblijfsel van de uithof van die naam die de norbertijnen van Middelburg daar in de dertiende eeuw hebben gesticht.
Zie: Tijdschrift van Staatsbosbeheer ‘naarbuiten’ 20e jaargang nummer 3, pag. 26 t/m 31
Zie ook PDF: Basisrapport archeologische vindplaatsen en verwachtingen Munnikenland (2008)
25-11-2016: De KRO-documentaire De terugkeer van de monniken op Schiermonnikoog is (oktober 2016) in de prijzen gevallen tijdens een Italiaans filmfestival. Lees meer hierover: kloosterschiermonnikoog.nl/prijzen-voor-documentaire of bekijk de film”: NPO.nl
19-11-16: We zijn druk bezig met het aanvullen van de pagina ‘De Kloosters’. Alle cisterciënzerkloosters die in Nederland hebben gestaan krijgen een eigen pagina met informatie en links maar ook met foto’s die we gemaakt hebben en niet in het boek staan!
Vandaag precies een jaar geleden werd ons boek gepresenteerd! (14-11-2015)
Bekijk de fotoreportage van de boekpresentatie 14 november 2015 door Gertjan de Back.
Lezing ‘Schiere Monniken en grijze vrouwen’ zondag 13 november 2016 in Wouw druk bezocht
Op uitnodiging van Heemkundekring ‘De Vierschaer’ waren wij te gast in Wouw. De korte film ‘Schiere Monniken en grijze vrouwen’ die gemaakt is voor de presentatie van het boek (precies een jaar geleden), werd deze middag vertoond. Jos Vermunt (voorzitter van heemkundekring ‘De Honderd Hoeven’) gaf hierna een lezing met powerpoint presentatie.
Kloostertuin Sibculo
Op 10 september 2016 is in Sibculo op de plaats van het verdwenen klooster Maria in Galilea de kloostertuin feestelijk geopend. De tuin is een idee van de mensen van Stichting Klooster Sibculo en door hen zelf met veel enthousiasme aangelegd. Het ontwerp is van Tini Brugge, expert op dit gebied. Men hoeft er de kloostergang en de gebouwen maar omheen te denken en men ziet het klooster voor zich. Bron: Facebookpagina Sibculo
Om een idee te geven hebben we in de luchtfoto van het Kruisherenklooster Ter Apel (1465-1593) de nieuwe tuin van Sibculo ingemonteerd.
Lezing in Oud Gastel was een succes
Er waren zo’n 50 bezoekers op de uitnodiging afgekomen (zie onder). Weer een geslaagde avond!
Jos Vermunt (rechts) in gesprek met Leo van Leengoed, voorzitter van Heemkundekring Het Land van Gastel.
Lezing ‘Schiere Monniken en grijze vrouwen’, donderdagavond 14 april 2016 in Oud Gastel
Op donderdagavond 14 april 2016 zal Jos Vermunt, voorzitter van de heemkundekring ‘De Honderd Hoeven’, een presentatie geven in oud Gastel over het boek ‘Schiere Monniken en grijze vrouwen’. Priesters van de cisterciënzer Bernardusabdij (B) verzorgden eeuwenlang de zielzorg in de parochies van Wouw, Oud Gastel, Oudenbosch en Hoeven.
Na 400 jaar keren monniken terug op Schiermonnikoog
Na ruim 400 jaar keren er monniken terug op Schiermonnikoog. Op het Waddeneiland, dat zijn naam aan de broeders van vroeger te danken heeft, wordt een klein klooster voor ongeveer zeven monniken gebouwd.
Dat liet de gemeente woensdag weten na een bericht in het Friesch Dagblad
Laatste der kloosterbroeders
Abt Gerardus Hopstaken overleden.
Op 26 januari 2016 is op 85-jarige leeftijd in Nieuwkuijk de laatste abt van Mariënkroon overleden, Dom Gerardus Hopstaken. Als jongen van 13 was hij op de kloosterschool van Mariënkroon gekomen, in 1950 als monnik ingetreden. Toen waren er nog 80 monniken; nu was hij op een na de laatste. Sinds 1991 was hij abt.
Abt Gerardus was een wijs en beminnelijk mens.
Philip Holt
Zie voor de abdij Mariënkroon in Nieuwkuijk: ‘Schiere monniken en grijze vrouwen’ pag. 92-93 en 314
BN DE STEM woensdag 3 februari 2016: Abt Gerardus wordt begraven tussen medebroeders
Lezing ‘Schiere Monniken en grijze vrouwen’ was een groot succes: ruim 70 enthousiaste bezoekers!
Na het vertonen van de film, geeft de voorzitter van ‘De Honderd Hoeven’ aan de hand van veel beeldmateriaal uitleg over de invloed van de cisterciënzers in Noord-Brabant.
Uitnodiging: Lezing ‘Schiere Monniken en grijze vrouwen’, maandag 25 januari 2016 in Hoeven
Op maandagavond 25 januari 2016 zal Jos Vermunt, voorzitter van de heemkundekring ‘De Honderd Hoeven’, een presentatie geven over het boek ‘Schiere Monniken en grijze vrouwen’, geschreven door Philip Holt. Priesters van de cisterciënzer Bernardusabdij (B) verzorgden eeuwenlang de zielzorg in de parochies van Wouw, Oud Gastel, Oudenbosch en Hoeven. De monniken van de abdij hebben in 1282 ‘de Honderd Hoeven’ gekocht van de toenmalige Heer van Breda, Hendrik van Leuven en een ‘Tienden schuur’ gebouwd op Bovendonk. Hoeven is dus meer dan 700 jaar verbonden geweest met deze monniken. In de lezing wordt eveneens ingegaan op de rol van de Hertogen van Brabant die van ongeveer 1200 tot 1500 een dominante rol hebben gespeeld in het Hertogdom Brabant. Zij zijn de stichters van o.a. de cisterciënzer abdijen in Hemiksem/Bornem en in Roermond. Aan de geschiedenis van de trappisten zal ook nadrukkelijk aandacht worden besteed (de trappistenabdij van Zundert maakt ook deel uit van deze orde van cisterciënzers). Tijdens de lezing zal er ook een korte film vertoond worden, samengesteld door Bea Hoeks en haar zoon Joep. Het ligt in de bedoeling dat later in het voorjaar eenzelfde avond eveneens verzorgd zal worden voor de leden van de heemkundekringen van Oudenbosch, Oud Gastel en Wouw. Tevens wordt op deze avond aan u de gelegenheid geboden om het prachtig verzorgde boek aan te schaffen. De lezing zal plaatsvinden in ons Heemhuis. Aanvang 20.00 uur zaal open vanaf 19.30 uur. www.honderdhoeven.nl
Documentaire De terugkeer van de monniken op Schiermonnikoog
Het eerste deel van de documentaire is hier te zien: NPO.nl kloosterschiermonnikoog.nl
De monnik lijkt in de Lage Landen een uitstervende mensensoort. Abdij Sion in Diepenveen, ooit gebouwd voor 120 monniken, biedt tegenwoordig nog onderdak aan acht monniken; één van de redenen waarom de communiteit besloot de abdij te gaan verkopen. De broeders leggen zich bij dit gegeven echter niet neer alsof het een einde is, maar durven te dromen van een nieuw begin op het eiland dat haar naam aan de monniken dankt, maar er al vierhonderd jaar geen meer gezien heeft: Schiermonnikoog.De monniken van abdij Sion hebben Nachtzon Media exclusieve toestemming gegeven om dit unieke proces te volgen voor een documentaire. De verhuizing is een langdurig proces dat verloopt volgens moeilijk te voorspellen lijnen. Op zondagavond 27 december zal om 22.35 op NPO2 de eerste documentaire over dit proces te zien zijn. De titel van de door de RKK uitgezonden film is De terugkeer van de monniken op Schiermonnikoog.
Nachtzon Media blijft het proces van de monniken volgen. Naar verwachting zal een tweede documentaire in het voorjaar van 2018 in première gaan.